Wat houdt de Informatieplicht energiebesparing precies in?
De Informatieplicht energiebesparing is een verplichting die voortkomt uit de Wet milieubeheer en sinds 1 juli 2019 van kracht is. Deze regelgeving verplicht bedrijven en instellingen met een jaarlijks energieverbruik vanaf 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m³ aardgas om te rapporteren welke energiebesparende maatregelen zij hebben genomen. Het doel van deze informatieplicht is om organisaties bewuster te maken van hun energieverbruik en hen aan te zetten tot het implementeren van energiebesparende maatregelen.
De informatieplicht hangt nauw samen met de energiebesparingsplicht uit de Wet milieubeheer, die al langer bestaat. Deze stelt dat bedrijven en instellingen alle energiebesparende maatregelen moeten nemen die zich binnen vijf jaar terugverdienen. Met de toevoeging van de informatieplicht wil de overheid beter kunnen monitoren of organisaties daadwerkelijk aan deze verplichting voldoen en zo bijdragen aan de nationale klimaatdoelstellingen.
Voor het voldoen aan de informatieplicht RVO moeten bedrijven hun rapportage indienen via het eLoket van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). In dit online portaal geeft u aan welke erkende energiebesparende maatregelen u heeft geïmplementeerd of welke alternatieve maatregelen u heeft genomen. De rapportage moet elke vier jaar worden vernieuwd, waardoor de overheid een actueel beeld krijgt van de voortgang op het gebied van energiebesparing in het Nederlandse bedrijfsleven.
Welke bedrijven en instellingen vallen onder de Informatieplicht?
De Informatieplicht geldt voor bedrijven en instellingen die jaarlijks vanaf 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m³ aardgas verbruiken. Deze drempelwaarden gelden per ‘inrichting’ volgens de definitie van de Wet milieubeheer. Een inrichting is een bedrijfslocatie waar bedrijfsmatige activiteiten plaatsvinden die impact kunnen hebben op het milieu. Dit betekent dat als uw organisatie meerdere vestigingen heeft, elke vestiging apart moet worden beoordeeld of deze onder de informatieplicht valt.
Voorbeelden van organisaties die vaak onder de rvo energiebesparingsplicht vallen zijn kantoren, zorginstellingen, scholen, sportaccommodaties, winkels, hotels, restaurants en productiebedrijven. Er zijn echter ook uitzonderingssituaties. Zo vallen bedrijven die deelnemen aan het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS) niet onder de informatieplicht. Ook bedrijven die een energieaudit hebben uitgevoerd in het kader van de Energy Efficiency Directive (EED) of beschikken over een geldig energiemanagementsysteem (ISO 50001) of milieumanagementsysteem (ISO 14001) met energiecomponent kunnen onder voorwaarden vrijgesteld zijn.
Het is belangrijk om als organisatie te bepalen of u onder de informatieplicht valt. Dit doet u door uw jaarlijkse energieverbruik in kaart te brengen. Hiervoor kunt u gebruik maken van uw energiefacturen of gegevens uit uw energiemanagementsysteem. Bij twijfel is het raadzaam om contact op te nemen met uw gemeente of omgevingsdienst, die als bevoegd gezag kunnen bepalen of uw bedrijf aan de informatieplicht moet voldoen.
De Erkende Maatregelenlijsten (EML) gebruiken
De Erkende Maatregelenlijsten (EML) vormen de basis voor het voldoen aan de informatieplicht energiebesparing. Deze lijsten zijn opgesteld door de overheid en bevatten per branche specifieke energiebesparende maatregelen die zich binnen vijf jaar terugverdienen. Er zijn momenteel 19 verschillende lijsten, elk gericht op een specifieke bedrijfssector, zoals kantoren, zorginstellingen, onderwijsinstellingen, sportaccommodaties of verschillende typen industrie.
Elke EML is opgebouwd uit verschillende categorieën zoals verwarming, verlichting, isolatie, ventilatie en processen. Per maatregel wordt aangegeven onder welke technische en economische randvoorwaarden deze toepasbaar is. Ook wordt de terugverdientijd aangegeven, die altijd maximaal vijf jaar bedraagt. Bij het beoordelen welke maatregelen voor uw situatie relevant zijn, kijkt u naar de activiteiten die in uw gebouw plaatsvinden en de technische installaties die aanwezig zijn.
Het is niet verplicht om precies de maatregelen uit de EML te nemen. U kunt ook kiezen voor alternatieve maatregelen, mits u kunt aantonen dat deze minstens evenveel energiebesparing opleveren. Bij het rapporteren in het eLoket van de RVO geeft u aan welke maatregelen u heeft genomen, welke u nog gaat uitvoeren en voor welke maatregelen de randvoorwaarden niet van toepassing zijn in uw situatie. Een energiebesparingsonderzoek kan u helpen om inzicht te krijgen in welke maatregelen voor uw specifieke situatie het meest effectief zijn.
Stappenplan: voldoen aan de Informatieplicht
Om aan de informatieplicht energiebesparing te voldoen, kunt u het volgende stappenplan volgen. Begin met het verzamelen van uw energieverbruiksgegevens om te bepalen of uw organisatie onder de verplichting valt. Gebruik hiervoor jaaroverzichten van uw energieleverancier of gegevens uit uw energiemanagementsysteem. Als uw jaarlijkse verbruik boven de drempelwaarden uitkomt, is de volgende stap het bepalen welke EML voor uw bedrijfsactiviteiten van toepassing is.
Vervolgens inventariseert u welke erkende maatregelen al zijn uitgevoerd, welke nog uitgevoerd moeten worden en welke niet van toepassing zijn vanwege specifieke gebouw- of bedrijfskenmerken. Deze informatie rapporteert u in het eLoket van de RVO. Hiervoor heeft u eHerkenning niveau 1 of hoger nodig. Na het succesvol indienen van uw rapportage ontvangt u een bevestiging die u kunt bewaren voor uw administratie.
De deadline voor het eerste indienen van de rapportage was 1 juli 2019. Als u sindsdien niet heeft gerapporteerd, is het belangrijk om dit alsnog zo snel mogelijk te doen. De rapportage moet elke vier jaar worden vernieuwd, of eerder als er significante wijzigingen in uw energieverbruik of bedrijfsactiviteiten zijn. Het niet (tijdig) voldoen aan de informatieplicht kan leiden tot handhaving door het bevoegd gezag, meestal uw gemeente of regionale omgevingsdienst.
Wat gebeurt er als u niet voldoet aan de Informatieplicht?
De handhaving van de informatieplicht energiebesparing ligt bij het bevoegd gezag, meestal de gemeente of de regionale omgevingsdienst. Zij controleren of bedrijven en instellingen die onder de verplichting vallen daadwerkelijk hun rapportage hebben ingediend bij de RVO. Als uw organisatie niet voldoet aan de informatieplicht, kan het bevoegd gezag verschillende handhavingsinstrumenten inzetten.
In eerste instantie zal het bevoegd gezag vaak een waarschuwingsbrief sturen met een termijn waarbinnen u alsnog aan de verplichting moet voldoen. Als u niet binnen deze termijn reageert, kan een last onder dwangsom worden opgelegd. Dit is een financiële sanctie die kan oplopen tot duizenden euro’s. In extreme gevallen kan zelfs worden overgegaan tot het (tijdelijk) stilleggen van bedrijfsactiviteiten.
Het is belangrijk om te weten dat het bevoegd gezag niet alleen controleert of u heeft gerapporteerd, maar ook of u de gerapporteerde maatregelen daadwerkelijk heeft uitgevoerd of gaat uitvoeren. Tijdens inspecties kunnen zij ter plaatse controleren of de situatie overeenkomt met wat u heeft gerapporteerd. Het is daarom van belang om uw rapportage zorgvuldig en waarheidsgetrouw in te vullen en een realistisch tijdspad voor de uitvoering van nog te nemen maatregelen aan te geven.
Hoe profiteert uw bedrijf van energiebesparende maatregelen?
Het implementeren van energiebesparende maatregelen biedt uw bedrijf diverse voordelen. De meest directe winst zit in de kostenbesparing op uw energierekening. Met de huidige hoge energieprijzen kunnen deze besparingen aanzienlijk zijn. Maatregelen uit de Erkende Maatregelenlijsten verdienen zich per definitie binnen vijf jaar terug, wat betekent dat de investering relatief snel wordt terugverdiend waarna u blijft profiteren van lagere energiekosten.
Daarnaast zijn er verschillende subsidiemogelijkheden beschikbaar voor bedrijven die investeren in energiebesparing, zoals de Energie-investeringsaftrek (EIA), de ISDE-regeling voor duurzame warmte, of specifieke provinciale of gemeentelijke subsidies. Deze regelingen kunnen de terugverdientijd van uw investeringen verder verkorten. Een bijkomend voordeel is dat energiebesparende maatregelen bijdragen aan uw bedrijfsreputatie en aantrekkelijkheid voor klanten en werknemers die steeds meer waarde hechten aan duurzaamheid.
Tot slot draagt het voldoen aan de informatieplicht en het implementeren van energiebesparende maatregelen bij aan uw duurzaamheidsdoelstellingen. Door uw energieverbruik en CO₂-uitstoot te verminderen, helpt u mee aan de transitie naar een duurzamere economie. Dit kan ook van belang zijn voor uw positie in de keten, zeker nu steeds meer opdrachtgevers en partners eisen stellen aan de duurzaamheidsprestaties van hun leveranciers.
Veelgestelde vragen over de Informatieplicht energiebesparing
Een veelgestelde vraag is hoe vaak u moet rapporteren voor de informatieplicht. De rapportage moet elke vier jaar worden vernieuwd. Als er significante wijzigingen zijn in uw bedrijfsactiviteiten of energieverbruik, kan het nodig zijn om eerder een nieuwe rapportage in te dienen. Het is raadzaam om jaarlijks te evalueren of uw situatie nog overeenkomt met wat u heeft gerapporteerd.
Wat als uw energieverbruik fluctueert en sommige jaren boven en andere jaren onder de drempelwaarden uitkomt? In dat geval is het advies om uit te gaan van een gemiddelde over meerdere jaren. Als u gemiddeld boven de drempelwaarden uitkomt, valt u onder de informatieplicht. Het bevoegd gezag kan hier per situatie anders mee omgaan, dus het is verstandig om bij twijfel contact op te nemen met uw gemeente of omgevingsdienst.
Tot slot vragen veel bedrijven zich af of ze verplicht zijn alle maatregelen uit de Erkende Maatregelenlijst uit te voeren. Het antwoord is dat u alleen de maatregelen moet nemen die voor uw specifieke situatie relevant en technisch haalbaar zijn. Als u kunt aantonen dat bepaalde maatregelen niet geschikt zijn voor uw situatie, bijvoorbeeld vanwege technische beperkingen van uw gebouw of specifieke bedrijfsprocessen, kunt u dit aangeven in uw rapportage. Wilt u meer weten over hoe u optimaal kunt voldoen aan de informatieplicht en tegelijkertijd kunt profiteren van energiebesparende maatregelen? Neem dan contact met ons op. Bij Energy-Check helpen we u graag verder met praktisch advies op maat.